Türkiye, deprem kuşağında yer aldığı için depreme hazırlıklı olmak hayati önem taşır. Deprem öncesi alınacak önlemler, deprem anında yapılacak doğru hamleler ve deprem sonrası alınacak tedbirler hayat kurtarabilir. Bu makalede deprem öncesi, deprem anında ve deprem sonrasında yapılması gerekenleri detaylı bir şekilde ele alacağız.

DEPREM ÖNCESİ ALINACAK ÖNLEMLER

Depremle karşı karşıya kaldığınızda yapacaklarınız kadar, öncesinde aldığınız tedbirler de hayati önem taşır. Türkiye'nin aktif fay hatları üzerinde olduğu düşünüldüğünde, depreme karşı her zaman hazırlıklı olmanız gereklidir. İşte deprem öncesinde almanız gereken başlıca önlemler:

1. Deprem Çantası Hazırlayın: İçinde ilk yardım malzemeleri, su, kuru gıda, el feneri, pil, önemli belgelerin kopyaları gibi temel ihtiyaçlar bulunan bir çanta hazırlayın. Bu çanta kolayca erişilebilir bir yerde olmalıdır.

2. Mobilyaları Sabitleyin: Özellikle dolaplar, raflar ve televizyon gibi büyük eşyalar devrildiğinde tehlike yaratabilir. Bu eşyaları duvara sabitleyerek olası yaralanmaları önleyin.

3. Acil Durum Planı Hazırlayın: Aile bireylerinizle bir acil durum planı oluşturun. Evde hangi güvenli bölgelerde saklanacağınızı, buluşma noktalarını ve dışarı çıkış yollarını belirleyin.

4. Sigorta Yaptırın: Deprem sigortası yaptırmak, deprem sonrası maddi kayıplarınızı telafi etmenize yardımcı olabilir. Türkiye’de zorunlu deprem sigortası (DASK) bu konuda size yardımcı olacaktır.

5. Binaların Depreme Dayanıklılığını Kontrol Edin: Özellikle eski yapılarda oturuyorsanız, binanızın depreme dayanıklılığını uzmanlardan kontrol ettirin. Gerekirse güçlendirme çalışmaları yaptırın.

DEPREM ANINDA YAPILMASI GEREKENLER (BİNA İÇERİSİNDEYSENİZ)

Deprem anında bina içerisindeyseniz sakin kalarak doğru adımlar atmanız büyük önem taşır. İşte deprem sırasında bina içerisinde yapmanız gerekenler:

1. Çök-Kapan-Tutun Pozisyonunu Alın: Masanın, sağlam bir mobilyanın altına çökün, başınızı ve boynunuzu koruyacak şekilde kapanın ve sağlam bir yere tutunun. Bu pozisyon sarsıntı sırasında sizi düşen eşyalardan ve kırılmalardan korur.

2. Kapıların Altında Durmayın: Eskiden kapıların güvenli olduğu söylenirdi, ancak bu doğru değildir. Kapı altları tehlikeli olabilir çünkü kapı çerçevesi darbe alabilir ve size zarar verebilir.

3. Pencerelerden ve Camlardan Uzak Durun: Camlar kırılarak ciddi yaralanmalara neden olabilir. Pencerelerden uzak durarak güvende kalmaya çalışın.

4. Asansör Kullanmaktan Kaçının: Deprem sırasında asansörde kalmak büyük tehlike yaratabilir. Elektrik kesilebilir veya asansör sıkışabilir.

DEPREM ANINDA YAPILMASI GEREKENLER (AÇIK ALANDAYSANIZ)

Deprem sırasında açık alanda bulunmak da bazı tehlikeler içerir. Ancak binalardan uzak bir alandaysanız, açık alanlar genellikle daha güvenlidir.

1. Ağaçlardan ve Elektrik Direklerinden Uzak Durun: Deprem sırasında ağaçlar ve elektrik direkleri devrilebilir. Bu sebeple açık bir alanda bile olsanız, devrilebilecek yapılardan uzak durun.

2. Binalardan Uzaklaşın: Eğer binaların hemen yanında bulunuyorsanız, duvarların ve pencerelerin çökme riskine karşı binadan uzaklaşın. Geniş, açık alanlara yönelin.

3. Çök-Kapan-Tutun Pozisyonu Alın: Eğer tamamen açık bir alandaysanız, yere çöküp başınızı koruyun. Yere sert bir şekilde düşmekten kaçının.

DEPREM ANINDA YAPILMASI GEREKENLER (ARAÇ KULLANIYORSANIZ)

Deprem sırasında araç kullanıyorsanız, ani hareketlerden kaçınarak güvenli bir şekilde durmanız önemlidir.

1. Yavaşlayın ve Güvenli Bir Yerde Durun: Ani fren yapmadan, kontrollü bir şekilde yavaşlayarak yol kenarına çekin. Eğer köprü, üst geçit, tünel gibi riskli bir alandaysanız bu alanlardan uzaklaşın.

2. Araç İçinde Kalın: Aracın içi dışarıdan daha güvenli bir alan sağlar. Araç içerisindeyken deprem anında korunma sağlayabilir. Camlardan uzak durun ve başınızı koruyun.

DEPREM ANINDA YAPILMASI GEREKENLER (TOPLU TAŞIMA ARAÇLARINDAYSANIZ)

Metro, otobüs veya tren gibi toplu taşıma araçlarında deprem anında güvenliğinizi sağlamak için aşağıdaki adımları izleyin:

1. Tutacaklardan Sıkıca Tutunun: Sarsıntı sırasında düşmemek için tutacaklardan sıkıca tutunun. Hareket eden araç içinde dengede kalmaya çalışın.

2. Yetkililerin Talimatlarını Takip Edin: Deprem sırasında toplu taşıma araçlarında panik yapmamak ve yetkililerin talimatlarına uymak en güvenli yaklaşımdır. Kapıların açılmasını bekleyin ve dışarıya koşarak çıkmayın.

DEPREM SONRASINDA YAPILMASI GEREKENLER (KAPALI ALANDAYSANIZ)

Deprem sonrasında bina içerisindeyseniz, hala tehlike altında olabilirsiniz. Aşağıdaki adımları izleyerek güvende kalın:

1. Sarsıntı Bittikten Sonra Hızla Tahliye Edin: Deprem sona erdiğinde binadan güvenli bir şekilde çıkın. Ancak merdivenlerin veya binanın hasarlı olup olmadığını kontrol edin.

2. Gaz Kaçağı ve Elektrik Tehlikesine Karşı Dikkatli Olun: Gaz sızıntısı olup olmadığını kontrol edin, eğer gaz kokusu alırsanız hemen gazı kapatın ve binayı terk edin. Elektrik hatlarına dikkat edin ve güvenliğinizi sağlamak için gerekli önlemleri alın.

DEPREM SONRASINDA YAPILMASI GEREKENLER (AÇIK ALANDAYSANIZ)

Açık alanda deprem sonrasında dikkat edilmesi gerekenler şunlardır:

1. Güvenli Alanlarda Kalın: Binalardan ve hasar görebilecek yapılardan uzak kalmaya devam edin. Artçı sarsıntılar devam edebilir, bu nedenle geniş ve açık alanlarda bekleyin.

2. Acil Durum Bilgilerine Kulak Verin: Yetkililerin yapacağı anonsları ve uyarıları takip edin. Güvenli yerlere yönlendirilmeniz gerekebilir.

DEPREM SONRASINDA YAPILMASI GEREKENLER (YIKINTI ALTINDA MAHSUR KALDIYSANIZ)

Depremde enkaz altında kaldıysanız paniğe kapılmadan yapmanız gereken adımlar şunlardır:

1. Sakin Kalın: Panik yapmayın, bu durum daha fazla enerji harcamanıza ve nefesinizi kontrol edememenize neden olabilir.

2. Etrafınızda Toz Olup Olmadığını Kontrol Edin: Etrafınızda yoğun toz varsa, bir bez veya giysi ile ağzınızı ve burnunuzu kapatarak tozdan korunmaya çalışın.

3. Ses Çıkarın ve Yardım Çağırın: Eğer etrafınızda insanlar olduğunu düşünüyorsanız, yüksek sesle yardım çağırın ya da bir yüzeye vurarak ses çıkarın. Ancak enerjinizi dikkatli kullanın.

Sonuç

Deprem öncesi, anı ve sonrasında yapılması gerekenler hayati öneme sahiptir. Türkiye gibi deprem riski yüksek ülkelerde bu adımları bilmek ve uygulamak, birçok hayatı kurtarabilir. Gerek bina içinde, gerekse açık alanda olsun, sakin ve bilinçli hareket etmek önemlidir. Bu adımları ailenizle paylaşarak bir acil durum planı oluşturmanız, deprem anında kendinizi ve sevdiklerinizi korumanıza yardımcı olacaktır.